7 Haziranda yapılacak genel seçimlere bir hafta kaldı. Görüntüde hepsi birbirine benzer görünse de aslında her seçimin öncesinde başka bir hava olduğunu düşünüyorum. Her seçim öncesinde, o anki gündeme ve güç dengelerine göre farklı hesaplar yapılyor. Benim bu konulara pek aklım ermiyor ama gözlemlerim de yok değil.
Partilerin Televizyon Reklamları
Eskiden partilerin televizyon reklamları klip şeklinde olurdu. Partinin mitinglerinden görüntüler, parti liderinin yaşlı teyzelerle kucaklamışması, halka el sallaması gibi görüntüler eşliğinde seçim şarkısı çalardı. Ya da belli bir kesimi temsil eden tek bir oyuncu çıkardı (işçi, türbanlı, ev kadını, esnaf, öğrenci, vb) ve dış ses tarafından ilgili kesimi ilgilendiren vaadler sıralanırdı. Bu eski tip reklamların eğitimli kesimi tavlaması zaten mümkün değil de, eğitim seviyesi düşük kesimin de oyunu etkilediğini düşünmüyorum.
İlk defa bu seçimde partilerin geleneksel anlamda reklamları olduğunu görüyoruz. Diğer partiler bu klip şeklinde eski tip reklamlara devam ederken AKP ve CHP kendi düşüncelerini vurgulayan mizansenli reklamlar yayınlıyorlar. Bence her ikisininkiler de başarılı.
AKP; nükleer santral, İstanbul’a üçüncü köprü gibi konularda savunma yapıyor. Reklamlarda AKP’yi eleştiren kişinin yaşlı, savunan(lar)ın ise genç olması çok önemli bir ayrıntı. Profesyonel ellerden çıkma.
CHP reklamlarında farklı ortamlardaki farklı kişilerin üzerinden tek bir diyalog oluyor. Bir anda köy kahvesinden, balıkçı barınağına, oradan ofis toplantısına, ev kadınlarının gününe, vb atlayıp duruyoruz. Genelde ülkenin mevcut durumuyla ilgili bazı olumsuzlukları sıralıyorlar, en sonunda da güzel bulunmuş sloganı söylüyorlar: “Oy verin, gitsinler!”
Bu yeni tip reklamların da eğitimli seçmenleri etkileyeceğini sanmıyorum (çünkü onlar zaten bahsedilen konularla ilgili önceden bilgilenmiş durumdalar) ama düşük eğitimli kesimlerin oyunu etkiler. Diyaloglar güzel kurgulanmış, oyunculuklar yapmacık değil. Emek ve para harcanmış yani.
CHP’nin Sloganı
CHPnin “Oy verin, gitsinler!” sloganı çok iyi. Her kesime hitap ediyor, mesajı çok net ve Türk insanının sevdiği şekilde sert. Başlardaki “Alkışlıyoruz” teması ise akılda kalıcı ama mesajsız ve bence Türk insanına hitap etmiyor. Neyse ki o reklamlar azaldı. Belki de bilinçli bir stratejidir. Yani başta böyle melodili, ritimli slogan kullanacağız, sona doğru asıl vurucu mesajı sahaya süreceğiz, demiş olabilirler.
Seçim Arabaları
Ezelden beri seçim arabalarının amacını anlayabilmiş değilim. Düşük eğitimli kesime hitap ettikleri kesin ama yani onların da kulak, onlarınki de kafa. Onlar da rahatsız oluyorlardır bu gereksiz gürültüden. Ben parti yetkilisi olsam seçim arabalarına bir kuruş harcamam, ona harcayacağım parayı internet reklamları ile yukarıda bahsettiğim yeni nesil parti reklamlarına harcarım. Direklere asılan küçük parti bayrakları için de aynı şey.
Teröristlere Oy Vermek?!
Hırsızların, katillerin hükümette olmasını ben de istemiyorum ama bunun çözümü de teröristlere oy vermek değil. Dikkat ediniz; teröristlerin desteklediği parti falan demiyorum; bizzat yönetimindekilerin terörist olduğu (zaten inkar etmiyorlar) bir parti. Irkçı faşist bir parti olmasını söylemiyorum bile.
Saadet’in Özgüveni
Saadet Partisi’ni sloganını duyunca koptum. “Saadet’e gel, oylar bölünmesin.” 2014 yerel seçimlerinde %2 oy almış bir parti için o ne özgüven o? Algı yönetimi, toplum mühendisliği dedikleri bu mu? :)
Miting Kalabalıkları
Televizyonda ve gazetelerde mitinglere katılan kişi sayısı neden bu kadar önemseniyor, anlamıyorum. Tamam, gövde gösterisi ama hepsi o kadar işte. Türkiye gibi kalabalık bir ülkede mitinge kaç kişinin gittiği hiçbir şeyi göstermez. Örneğin 1 milyon seçmenin olduğu bir kentte mitinge ha 5 bin kişi gitmiş, ha 50 bin kişi, ne fark eder? Geçmişte birçok örnek de zaten miting kalabalığı ile seçim sonuçlarının bir ilgisinin olmadığını gösterdi ama haberciler hala önemsiyorlar.
İzmir’i Kim Alır?
Son 10 yıldır yerel ve genel her seçimden önce birçok kişi karamsar bir havayla “abi bu sefer İzmir’de de AKP alacak bak görürsün” derdi, ben de her seferinde itiraz ederdim. Bu seçimde şimdilik kimseden böyle bir şey duymadım. Bunun sebebi AKP’nin duraklama ya da gerileme dönemine girdiğinin düşünülmesi olabilir.
Prof. Dr. Haydar Baş’ın Vaadleri
Büyük Türkiye Partisi diye bir parti var. Genel başkanı da ilahiyat profesörü Haydar Baş. Vaadleri seçim atmosferinin gülen yüzü resmen:
- Asgari ücret 5000 TL olacak
- İstanbl Boğazı’ndan elektrik üreteceğiz
Yerinde tespitler içeren bir yazı olmuş, ben bu yazıdaki bazı detayları hiç düşünmemiştim açıkçası. Bu konudaki bazı düşüncelerimi ben de paylaşmak istiyorum.
Bence bu seçim kampanyası ve reklam olayı tuhaf bir ikilem. Yani sokaklarda olmasan, bayrakların olmasa, gürültülü arabaların olmasa sanki toplumun bilinçaltında “iddiasız ve sessiz bir parti” imajı uyanma ihtimali olabilir. Bilmiyorum her yerde sarı renkli bayraklar, her yerde çok çoşkun bir kitle varken sokaklarda sessiz sedasız kalan bir parti imajının zarar vereceğini düşünüyor olabilirler. Diğer yandan seçim arabalarının gürültü kirliliğinden başka bir işe yaramadığına veya her yere afiş asmanın çevre kirliliğinden başka bir işe yaramadığına inanmam da, ikilemin kendini gösterdiği yer oluyor :)
Partilerin reklamlarındaki havayı, o partinin reel hayatta yakaladığı rüzgarın etkilediğini gözlemliyorum. Mesela CHP reel olarak özellikle 17 aralık sürecinden beri en iyi ve sağlam muhalefeti yapan partiydi (bana göre) ve bence yerinde mesajlar verebilen bir lideri var. Bu durumun CHP’nin seçimlerdeki kampanyasına da yansıdığını düşünüyorum. En azından değişime ve farklılıklara açık bir CHP her anlamda kendini gösteriyor.
Toplumun bu kadar kutuplaştığı bir zaman diliminde insanların tercihlerini değiştirmeleri çok zor görünüyor. Bence bir kitlenin en büyük silahı bu kutuplaşma ve safları sıklaştırma taktiği. Ancak şöyle de bir durum var bence artık insanlar aynı şeyleri duymaktan sıkılmış olabilirler. Bu bir umut ışığı.
Genel olarak ben de partilerin seçim kampanyalarını beğeniyorum. CHP’ye ek olarak, MHP’nin son günlerde dönen, bu ülkede namuslu insanlar da var vs vb temalı reklamı da güzel olmuş ta ki Devlet Bahçeli’nin konuşması reklama girene kadar :)) Ama sonuçta başka bir çare de yok, adam başkan sonuçta :)
Is, as, Haydar Bas.