Hepimizin hayatında birçok parola var. Bundan kaçmanın bir yolu yok. Babam gibi dijital teknolojilere mesafeli duran 60’lı yaşlarındaki bir emekli bile parolalarını yönetmek zorunda kalıyorsa ve istediği gibi yönetemeyip bundan yakınıyorsa hiçbirimiz bu dertten muaf değiliz demektir.
İstesek de istemesek de hayatımızda o kadar çok parola var ki bu kadar parolayı akılda tutmamızın imkanı yok. Ne zaman bu konu açılsa çevremdekilere konuyu nasıl yürüttüklerini soruyorum. Genelde şu iki cevap geliyor:
1- “Parolalarımı bir deftere, kâğıda yazıp onu yanımda taşıyorum.” Bu yöntemin ne kadar sakıncalı olduğu ilk bakışta anlaşılıyor. Yazdığınız defteri ya da kâğıdı kaybettiğinizde hayatınız kayıyor. Hatta bu defter veya kâğıt başkasının eline geçerse hayatınız daha fena kayıyor. Bu bir çözüm değil.
2- “Her yerde aynı parolayı kullanıyorum.” Belli bir noktaya kadar ben de bu yöntemi izliyordum. Rakamlardan oluşan uzun bir parolam vardı. Tahmin edilemezdi veya deneme yanılmayla bulunması uzun sürecek kadar uzun bir parolaydı. Bu yöntemin sakıncası da şu: Bir şekilde parolanız ele geçirilirse bütün hesaplarınız ele geçirilmiş oluyor. Çünkü hepsinin parolası aynı zaten. Bir de farklı hizmetler farklı parola şekilleri talep etmeye başladılar. En az bir büyük harf, en az bir küçük harf, en az bir rakam, en az bir sembol eklememizi istemeye başladılar ve benim rakamlardan oluşan uzun parolam çağa ayak uyduramadı.
Parolamı çağa uydurmaya çalıştım: Mevcut parolama bir büyük, bir küçük harf ekledim, bu şekilde kullandım. Sembol istenen yerlerde de bir sembol ekleyerek kullandım. Böylece 4-5 parolam olmuş oldu. Bu da çözüm olmadı. Tek paroladan türetilmiş 4-5 tane parolayı akılda tutmak sorun değildi de hangi hesapta hangisini kullandığımı hatırlamak sorun oldu.
Yeterince zorluk yokmuş gibi bankaların parolaları belli bir periyodda değiştirmemizi istemeleri ve kullandığımız son üç parolayı kullanmamıza izin vermemeleri yardımcı olmadı.
Parolalarınızı aklınızda tutacak kadar güçlü bir hafızanız olsa bile, bu sefer de kullanılan parolaların zayıf, kolay tahmin edilebilir olması sorun oluyor. Çevremde instagram hesabı çalınan çok kişi var. Ben bunun sebebinin kolay tahmin edilebilir parolalar kullanmaları olduğunu düşünüyorum. Ardışık rakamlar, çocuklarının, eşlerinin, sevgililerinin isimleri, doğum tarihleri vb ve bunların kombinasyonları şeklindeki parolalar tahmin edilerek hesaplar ele geçirilebiliyor. İnternet kullanıcılarının %17’sinin kullandığı “123456”, en popüler parolaymış. :)
Ben bir yıl önce artık daha profesyonel bir yönteme geçtim ve parolalarla ilgili bütün sorunlarım çözüme kavuşmuş oldu. Bir parola yönetme yazılımı kullanmaya başladım: LastPass
Bu satırların yazıldığı tarih itibariyle LastPass’le ilgili Türkçe hiçbir yazı bulamadığım için bu yazılımın Türkiye’de pek bilinmediğini düşündüm ve o yüzden bu konuda kendim bir şeyler anlatmaya karar verdim.
LastPass, tüm gizli bilgilerinizi (parolalar, kredi ve banka kartları, sanal kartlar, kimlik fotoğraflarınız ve mahrem başka ne olursa) kaydedebileceğiniz ve ihtiyaç duyduğunuzda hızlıca kullanımınıza sunan bir yazılım. LastPass kullandığınızda sadece tek bir ana parolayı (master password) aklınızda tutmanız yeterli oluyor, onun dışındaki tüm parolaları ve bilgileri LastPass saklıyor. Değerli tüm eşyalarınızı bir kasaya doldurmak ve tek sorumluluğunuzun o kasanın anahtarını korumak olması gibi düşünülebilir.
Artık aklımda tek bir parola tutuyorum, başka hiçbir şeyi dert etmiyorum. Bilgisayarda veya telefonda veya tablette bir hesaba giriş yapacağım zaman LastPass otomatik olarak benim yerime dolduruyor. Bu işleyiş günlük hayatta bana o kadar hız kazandırdı ki… Zaten yazılımın sloganı “Simplify your online life.”, yani “Online hayatınızı basitleştirin.” Tam olarak böyle oldu, hayatım basitleşti. :)
Kayıt olup ilk giriş yaptığınızda LastPass biraz karışık gelebilir, çoğu yazılımda olduğu gibi. Parolalarınızı eklemek çok kolay aslında. Eğer daha önce bir şey kaydetmediyseniz boş bir sayfa göreceksiniz. Sağ alttaki +’ya tıklayarak verilerinizi kaydetmeye başlayabilirsiniz.
Sol taraftaki menüde kaydedebileceğiniz veri tiplerini görebilirsiniz; parolalar, notlar, adresler, kredi kartları, banka hesap bilgileri…
Sağ alttaki artı işaretine tıkladığınızda açılan yeni pencerede kullanıcı adınızı, parolanızı ve isterseniz diğer bilgileri kaydederek “save” düğmesine tıklıyorsunuz. Herhangi bir yeni veri kaydetmek bu kadar kolay.
LastPass, bilgisayarda internet tarayıcılara eklenti olarak kuruluyor. Telefonlarda ise uygulama olarak kuruluyor. Söylememe gerek yok sanırım; tüm cihazlarınız ve tüm internet tarayıcılarınız arasında senkronize olarak çalışıyor. Cihazınızı açtıktan sonra bir kez ana parolanızı giriyorsunuz, ondan sonra nerede bir giriş ekranı çıksa LastPass ya direkt giriş bilgilerinizi dolduruyor ya da “LastPass ile doldurulmasını istiyor musunuz” şeklinde kendini hatırlatıyor. Sonra da tek tıklamayla bilgileri doldurmuş oluyorsunuz.
Cihazı bir süre kullanmazsanız güvenlik gereği LastPass hesabınızı otomatik olarak kapatıyor, cihazı tekrar kullanmaya başladığınızda ana parolayı tekrar girmeniz gerekiyor. Bütün bunlar ayarlardan özelleştirilebiliyor.
Aslında birçok özelliği var ama hepsini tek tek anlatmak sayfalar süreceği için ben en çok kullandığım yanlarından bahsediyorum. LastPass’in en sevdiğim özelliklerinden biri “güvenli parola oluşturma”.
Yeni bir siteye, hizmete, uygulamaya vb kayıt olduğunuzda parola belirleme ekranında LastPass hemen kenardan “güvenli bir parola oluşturayım mı?” diye soruyor. Ve tek tıklamayla onun oluşturduğu uzun, güvenli parolayı kullanabiliyorsunuz. Tabii aynı anda LastPass oluşturduğu parolayı kendi kasasına da kaydediyor. Bu süreçleri çok basit ve hızlı tasarlamışlar.
LastPass ücretli bir yazılım. Ücretsiz versiyonu da var ama ücretsiz versiyonda özellikler çok kısılmış durumda, gittikçe de azaltılıyor. Örneğin tek cihazda kullanabiliyorsunuz. Günümüzde kim tek cihaz kullanıyor ki?
Tek kişi için premium ücreti yıllık 36$ + vergi. Çoğu yazılım gibi bir de aile planı var. Aile planını 6 kişi bağımsız şekilde kullanabiliyor ve yıllık ücreti 48$ + vergi. Bu durumda aile planını satın alıp paylaşarak kullanmak çok daha ekonomik oluyor. Ben de öyle yapıyorum ve her yıl aile planı satın alıyorum. Şu an bizim aile planımızda boş hesaplar var. Parolalarını artık sağlıklı şekilde yönetemeyen, böyle bir yönteme geçmek isteyen olursa benimle iletişime geçebilir.